---

The Tree of Life (2011) - Μεταφρασμένος Τίτλος: Το Δέντρο της Ζωής
Σινεφίλ | 138' |
	Πρεμιέρα στην Ελλάδα: Πεμ 26 Μαϊ 2011 Ημερομηνία κυκλοφορίας DVD: 18/10/2011 Ημερομηνία κυκλοφορίας BluRay: 18/10/2011 Διανομή: Odeon Χρώμα: Έγχρωμο Ήχος: Dolby Digital Γλώσσα: Αγγλικά
	Δημοτικότητα: n/a Αξιολόγηση:    (5.42/10) Aντιφατικότητα ψήφων:
- Gallery:

---

- Κριτική από το Cine.gr:

Παρασκευή 20 Μαΐου 2011

Η πιο πολυαναμενόμενη ταινία του φετινού Φεστιβάλ των Κανών ήταν και μια από τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις, φέρνοντας με το τέλος της αρκετά... γιουχαΐσματα και ελάχιστα χειροκροτήματα από τους θεατές. Στο γνώριμο λυρικό του ύφος, ο Terrence Malick δημιούργησε μια πολύ όμορφη εικαστικά ταινία, με ονειρική φωτογραφία που αποτυπώνει άριστα την αισθητική των 1950 και μελωδική μουσική, αλλά μέχρι εκεί. Η μεγάλη διάρκεια της κουράζει και το σενάριο αδύναμο, δίχως συναίσθημα, δεν παρουσιάζει τους χαρακτήρες ολοκληρωμένα, με αποτέλεσμα ούτε να τους συμπαθείς, ούτε να τους αντιπαθείς. Μάλλον αδιαφορείς για τη τύχη τους.

Ο Brad Pitt είναι «λίγος», ο Sean Penn διακοσμητικός και την κατάσταση κάπως σώζει η μελαγχολικά πανέμορφη Jessica Chastain. Κάπου στο ενδιάμεσο της ιστορίας, νομίζεις ότι παρακολουθείς ντοκιμαντέρ του National Geographic με εικόνες απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς (μέχρι και δεινόσαυρους θα δείτε), που μπερδεύονται ακανόνιστα με διαλόγους σχεδόν ποιητικούς, οι οποίοι κρύβουν στοχασμούς για την ύπαρξη και το θείο. Ωστόσο, μετά το πρώτο... σοκ, η αλήθεια είναι πως παρασύρεσαι σε αυτήν την υπνωτική δημιουργία του Malick, που νομίζεις πως δεν έχει τέλος. Αν είναι η εντυπωσιακή η ταινία του; Σίγουρα ναι. Αν ψάχνετε όμως για το αριστούργημα, θα μετανιώσετε για την επιλογή σας. Δεν παύει, πάντως, να είναι μια διαφορετική από τα συνηθισμένα κινηματογραφική εμπειρία.

Βαθμολογία: (1/5)

(0 κακή | μέτρια | ενδιαφέρουσα | καλή | πολύ καλή | αριστούργημα)

Νίκη Κεφαλά

---

Δευτέρα 23 Μαΐου 2011

Είναι πολύ λογικό, μια τέτοια καθαρά ποιητική ταινία να εισπράξει εξίσου θαυμασμό ή αποδοκιμασία. Ο χώρος της ποίησης είναι πάντα ένας χώρος του άρρητου, αυτού που περισσεύει και βρίσκεται έξω από την λογική. Και το πιο ασφαλές είναι να τον προσεγγίζεις με καθαρά ποιητικούς όρους. Με την ίδια λογική βραβεύτηκε πέρσι και το Ο Θείος Μπούνμι Θυμάται τις Προηγούμενες Ζωές του. Αν κρίνω το φιλμ του Malick με ιδεολογικούς όρους, θα το καταδικάσω ως εντελώς αντιδιαλεκτική, ιουδαιοχριστιανική φαντασμαγορία με ομιχλώδη συμπεράσματα., στον αντίποδα του Αντίχριστου του Trier (εκεί το σύμπαν είναι κακό, εδώ το σύμπαν φαίνεται κακό αλλά εντέλει είναι καλό - και στις δυο περιπτώσεις… μπούρδες, αφού το σύμπαν είναι α-ήθικο).

Ο πατέρας του Τζακ (όσο κυνηγάει την επαγγελματική σταδιοδρομία) είναι ο Γιαχβέ που τυραννάει τον Αδάμ–λαό Ισραήλ, με άλλα λόγια ο παλιός τσέλιγκας πατριάρχης που φοβερίζει τα γυναικόπαιδα του σογιού του, και παρακάτω (όταν απολύεται και νοιώθει γκρεμισμένα τα όνειρα), είναι ο λυπημένος Χριστός που ευαγγελίζεται την αγάπη. Όλα αυτά στο περίπου, γιατί δεν υπάρχει ούτε μια ιδέα της προκοπής, σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις και την κοινωνία, που έστω να διαφαίνεται ξεκάθαρα. Ο Malick γράφει οπτική μουσική, κάνει ένα τεράστιο βίντεο-κλιπ 138 λεπτών, κάνει ένα ποίημα μεγάλης πνοής με πυρήνα το ψυχικό βάσανο του Τζακ (λόγω του δεσποτισμού του πατέρα του) και με πλαισίωμα, με επένδυση… ολόκληρο το σύμπαν με τους γαλαξίες και τα νεφελώματα αλλά και την γεωλογική-βιολογική ιστορία της Γης.

Είναι πολύ σημαντικό να αφουγκράζεσαι το γεγονός της ίδιας σου της ύπαρξης έχοντας κατά νου ότι είσαι ένα απειροελάχιστο κομμάτι του συνόλου. Ο Malick μάς λέει: τα σκληρά λόγια του πατέρα, οι απαγορεύεις, ο θάνατος ενός αδελφού, η τρυφερότητα της μάνας δεν λαμβάνουν χώρα στην τραπεζαρία ή στον κήπο αλλά… στο ηλιακό σύστημα, στον γαλαξία ή έστω κάπου παραπέρα από κάποια κοχλάζοντα ηφαίστεια. Ως προς αυτό, το φιλμ του Malick είναι αποτελεσματικό. Μάλιστα, είναι και το βασικό του ατού, ο καλύτερος τρόπος για να το απολαύσεις. Ως έναν βαθμό, η όλη αισθητική προσέγγιση, συγγενεύει με την τελευταία σεκάνς του 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος του Kubrick. Από κει και πέρα, όλο το υπόλοιπο είναι θέμα (εκπληκτικής) καλλιτεχνικής παραγωγής. Από την μουσική επένδυση του Alexandre Desplat έως την φωτογραφία του Emmanuel Lubezki. Οι Sean Penn και Jessica Chastain απλά προσφέρουν το φιζίκ τους, δεν τους ζητείται κάτι παραπάνω. Μόνο οι Brad Pitt ως πατέρας και Hunter McCracken στον ρόλο μικρού Τζακ καλούνται να παίξουν και βέβαια αποδίδουν σωστά.

Παρακολουθώντας την πορεία του σκηνοθέτη (Badlands, Μέρες Ευτυχίας, Η Λεπτή Κόκκινη Γραμμή) αναγνωρίζεις ότι το Δέντρο της Ζωής είναι μια φυσική κατάληξη των αναζητήσεών του. Ο Malick, πάντα ποιητής, με απλά σενάρια, ήθελε να συλλάβει τον κόσμο ως αίσθηση, όχι ως ιδέες.

Υστερόγραφη Προσθήκη:

Αν λάβει κανείς υπόψη ότι ο Malick έχει σπουδάσει και διδάξει φιλοσοφία, δεν αποκλείεται να είναι επηρεασμένος από την αποδομητική φιλοσοφία των Ντεριντά, Λακάν κ.λπ. Ο θεός (πατέρας: Brad Pitt) αποτυγχάνει στον ρόλο του, τυραννώντας τον άνθρωπο (τον γιο, Ζακ) όπως αποτυγχάνει όταν τυραννάει τον υπομονετικό αλλά και γκρινιάρη Ιώβ που αναρωτιέται, και δικαίως, σε τι έχει φταίξει – όπως κατά έναν τρόπο και ο γιος στο φιλμ. Ο θεός πληγώνει ώστε στη συνέχεια να δείξει το μεγαλείο του, αυτό όμως το πλήγωμα τον εκθέτει ανεπανόρθωτα. Οπότε, ο ίδιος ο άνθρωπος καλείται να οικοδομήσει την αγάπη ώστε να σώσει τον θεό, να τον αναγάγει σε Άγιο Πνεύμα, δηλαδή ολότητα-κοινωνία – όπως συμβολίζεται στη σεκάνς στο τέλος, με όλους τους ήρωες αγαπημένους σε έναν ιδεατό χώρο. Όλα αυτά τα κοινωνιολογικά-ψυχαναλυτικά (και όχι βέβαια θρησκευτικά), μπορεί να τα έχει υπόψη του ο Malick, ωστόσο αδυνατώντας να τα περάσει με μια δοκιμιακή σοβαρότητα, προτιμά την μέθοδο της ποίησης που κάνει το όλο εγχείρημα παρεξηγήσιμο.

Βαθμολογία: (3/5)

(0 κακή | μέτρια | ενδιαφέρουσα | καλή | πολύ καλή | αριστούργημα)

Χάρης Καλογερόπουλος

---

Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

Νομίζω ότι στο Δέντρο της ζωής –που σίγουρα δεν είναι η κάλυτερη ταινία του Μάλικ- η επιθυμία του σκηνοθέτη είναι να μιλήσει γία όλα, από τα πιο μικρά ως τα πιο μεγάλα. Και ο μόνος τρόπος για να το επιχειρήσει αυτό, όχι γράφοντας εκατοντάδες σελίδες σε κάποιο βιβλίο, αλλά μέσα από την κίνηση και τη σύνθεση κινηματογραφικών εικόνων και μουσικής, σε μια ταινία που αγγίζει σε διάρκεια τις δυόμισι ώρες, ειναι να το κάνει ιμπρεσιονιστικά, καταγράφοντας δηλαδή ετερόκλητες εικόνες, και δημιουργώντας μια ροή που είναι περισσότερο συνειρμική παρά αυστηρά λογική με την έννοια μιας αλυσίδας αιτίου-αποτελέσματος.

Η συνεχής κίνηση και το πέρασμα απο το κοσμικό προς το εφήμερο και παροδικό ίσως φανερώνει την επιθυμία του δημιουργού να προσδιορίσει το πιο μεγάλο και το πιο μικρό ως την πηγή - έδρα των εκρηκτικών δυνάμεων που συνθέτουν τη ζωή. Έτσι, περνάμε από εικόνες νεφελωμάτων της γέννησης του σύμπαντος -των χαοτικών διαστάσεων για τα ανθρώπινα δεδομένα- δηλαδή εικόνες του (κατά μία έννοια) αιώνιου και απέραντου, σε εικόνες μιας φευγαλέας αντανάκλασης του φωτός, μιας σκιάς πάνω στο πάτωμα, ή ενός φύλλου που το παίρνει ο άνεμος, δηλαδή εικόνες του εφήμερου και ελάχιστου. Από τη ομορφιά της μουσικής δωματίου, μέχρι την "Τιτάνια" συμφωνία του Mahler.

Αυτός ο ιμπρεσιονισμός δεν είναι απλώς η φανέρωση φευγαλέων εντυπώσεων (impressions) αλλά, σε συνδυασμό με την ελλειπτικότητα του μοντάζ, οξύνει την εκκρεμότητα ανάμεσα στον χώρο του σύμπαντος και τον χώρο του ανθρώπου. Το νόημα, η σημασία, η βαρύτητα δεν βρίσκεται μόνο εδώ ή εκεί, αλλά με τον τρόπο του βρίσκεται σε όλα. Αυτό που διαφέρει είναι η ένταση, ο τόνος, η συχνότητα με την οποία το καθετί ενεργοποιείται μεσα στον κόσμο.

Όσο για την ελλειπτικότητα του μοντάζ, εδώ δεν είναι απλώς κάτι που αφήνει περιθώρια σε διαφορές, αλλά είναι ο μόνος, ίσως, τρόπος να φανερωθεί η σύγκλιση και η συμπύκνωση της σχέσης του σύμπαντος και του ανθρώπου. Έτσι, διαμέσου του μοντάζ δημιουργείται μια ροή εικόνων που διαπνέεται από αυτή τη μεγαλειώδη επιθυμία (αλλά ετερόκλητη ως προς το αποτέλεσμα) του Μάλικ να διευρύνει -μέχρι τα όριά του- το νόημα του κόσμου.

Αυτή η οραματική και αμιγώς κινηματογραφική σύλληψη του Μάλικ, κατά τη γνώμη μου, πάσχει αρκετά ως προς την επιτυχία της να παρουσιάσει αυτή τη σχέση. Η δική μου αίσθηση είναι πως η σχέση ανάμεσα στο πιο μεγάλο και το πιο μικρό μοιάζει ετερόκλητη, η συνοχή μεταξύ τους απλώς σκιαγραφείται, αλλά δεν ισχυροποιείται αρκετά στη διάρκεια της ταινίας. Όμως, το συνεκτικό στοιχείο είναι αναμφισβήτητα η λατρεία του Μάλικ για την ζωή, τη δημιουργία και φυσικά τη φιλοσοφία και το σινεμά.

Ναι, οι χαρακτήρες είναι σχηματικοί και δεν αναπτύσσονται σε βάθος, αλλά την ίδια στιγμή το 1\3 της ταινίας δεν ασχολείται καν με τους ανθρώπινους χαρακτήρες. Ναι, το στοιχείο των βιβλικών αναφορών είναι εμφανές, αλλά μάλλον δεν αρκεί για να χαρακτηρίσουμε την ταινία προπαγανδιστική, λέγοντας ή μένοντας στο ότι "Ο Μάλικ είναι Χριστιανός".

Για την ταινία του Μάλικ θα μπορούσαμε να πούμε: "ή θα την λατρέψεις ή θα σε απωθήσει και θα φύγεις τρέχοντας". Όμως, η περίπτωση του "Δέντρου της ζωής" νομίζω ότι είναι από εκείνες που χρειάζονται, όχι τόσο μια στιγμιαία αντίδραση λατρείας ή φυγής, αλλά πρωτίστως μια φιλόξενη διάθεση. Είναι από τις δημιουργίες εκείνες που εμφανίζουν τη γοητεία τους και το αληθινό τους πρόσωπο όχι από την αρχή -αφού είναι σίγουρο ότι δεν είμαστε εξοικειωμένοι με τέτοιου είδους ταινίες- αλλά στη μέση της απόστασης, σταδιακά και υπομονετικά, όταν αναπτύσσουν πλήρως τον ρυθμό τους και την ιδιαίτερη αίσθησή τους.

Βαθμολογία: (2.5/5)

(0 κακή | μέτρια | ενδιαφέρουσα | καλή | πολύ καλή | αριστούργημα)

Γιώργος Παυλίδης

Βλέπετε τα πρώτα 4 σχόλια. Πατήστε εδώ για να εμφανιστούν όλα.

Αυτή τη στιγμή δεν είστε συνδεδεμένος. Συνδεθείτε ή κάντε εγγραφή για να σχολιάσετε.