---

Δευ 18 Σεπ 2006

ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΑΚΩΝΑΣ

Kλασσική Περίπτωση Βλάβης και Η Μεγάλη Απόφραξη

Δεν είναι τα συστατικά που έχουν σημασία αλλά το σύνολο. Μπορείς να φτιάξεις εκρηκτικά με χυμό πορτοκαλιού και πριονίδια (Tyler Durden docet). Μπορείς να φτιάξεις (νικήτρια) ομάδα με τον Καραγκούνη και τον Ζαγοράκη. Και μπορείς να φτάσεις σε Ολύμπια ύψη cult κωμωδίας ενώνοντας ένα από τα πιο κοινά ελληνικά ονόματα (Κώστας) με ένα υπεράνω πάσης υποψίας επώνυμο (Τσάκωνας). Το αποτέλεσμα είναι το κινηματογραφικό ισοδύναμο του Manhattan Project.

Kάποιοι από εσάς είδαν τον σημερινό τίτλο και ξίνισαν, σε μια ξαφνική κρίση ανωτερότητας. Ε βέβαια, γιατί σας έχουμε καλομάθει. Και πάρε Craven και πάρε Αμερικανοσαβουριές και πάρε και George C. Scott…αλλά μόλις μιλήσουμε για 80’s ελληνικές βιντεοπαραγωγές αρχίζει η μουρμούρα. «Έλα τώρα που ήταν σινεμά αυτό», «μα καλά, βλέπεις τέτοιες ηλιθιότητες;», «αυτές οι αηδίες δεν είναι cult»…Αν δεν είναι ο Μουστάκας, ο Ντούζος, ο Ψάλτης και ο Τσάκωνας cult τότε μάλλον έχετε παρεξηγήσει τον όρο. Σε κάποιο forum (που αυτή τη στιγμή μου διαφεύγει) κάποιοι υποστήριζαν ότι επειδή οι ταινίες αυτές δεν έχουν σκηνοθεσία, σενάριο, φωτογραφία κλπ δεν αξίζουν να θεωρούνται ταινίες, πόσο μάλλον cult. Δεν έχετε καταλάβει ότι αντιθέτως, η ύπαρξη κινούμενης κάμερας, σεναρίου που δεν έχει γραφτεί εν ώρα αφόδευσης και τεχνικής αρτιότητας μετράνε αρνητικά, τουλάχιστον για τις ταινίες που ασχολούμαστε; Όπως θα έλεγε και ο Jim Garisson του JFK, αν είχε δει την Kλασσική Περίπτωση Βλάβης, «we re looking through the looking glass here people. Bad is good and good is bad».

Ας επανέλθουμε στο θέμα μας. Φαίνεται ότι τα 80’s πλέον είναι μόνο αιτία ντροπής.. μια εποχή που θυμάσαι συνωμοτικά με τους συνομήλικούς σου, κουνώντας το κεφάλι σε ένδειξη «ναι, θυμάμαι» αλλά χωρίς να τολμάς να πεις ότι η κακογουστιά που τους καταλογίζουν τα περιοδικά (ονόματα δε λέμε) είναι ένα τίποτα σε σχέση πχ με την τρέχουσα μόδα που διαφημίζουν στις σελίδες τους ή τη μουσική του κάθε ξερακιανού Βρετανού που πρέπει οπωσδήποτε να αγοράσουμε γιατί είναι τέλειο δείγμα brit pop με επιρροές funky, house και ρίξε-και-κανά-δυο-άλλα-για-να-φανεί-ότι-ξέρουμε. Και ναι, από το να δούμε την καινούρια κωμωδία του Adam Sandler (ακόμα και αν συμπρωταγωνιστεί η Beckinsale) προτιμάμε την καράφλα- artifact του Τσάκωνα, σε γκανιάν ζευγάρι με τον Τάσο Κωστή και την Βέτα Μπετίνη σε ρόλο Behemoth. Μιας που μόλις τελείωσα έναν παρόμοιο trash-μαραθώνιο, είναι η καταλληλότερη στιγμή για να δώσουμε σε αυτές τις δύο παραγωγές την βασιλική θέση που τους ανήκει.

Αυτό που ίσως δεν έχετε καταλάβει είναι πως περισσότερο από βιντεοπαραγωγές γυρισμένες σε χρόνο μιας μέρας, με το πρώτο cut να στέλνεται κατευθείαν για τύπωμα (μέθοδος Ed Wood) οι δύο αυτές ταινίες είναι μια πυκνή κοινωνική μελέτη του Νεοέλληνα. Μην πνιγείτε με την μπουκιά σας και ακολουθήστε το συλλογισμό μας. Οι αμερικάνοι είχαν τον Jimmy Stewart να ενσαρκώνει τις συντηρητικές Αμερικάνικες αρχές –δουλειά, οικογένεια και χαμηλό προφίλ. Oι Γάλλοι είχαν τον Yves Montand σαν αντιπρόσωπο της χαλαρής μποέμ καλοπέρασης... εμείς, μεταπολεμικά, είχαμε το παληκάρι Νίκο Ξανθόπουλο που δούλευε 18 δουλειές (25 το γουικέντ), σπούδαζε Γιατρός-Δικηγόρος- Καπετάνιος – Αστροφυσικός και γέμιζε τα πλεμόνια το κοινού με περηφάνια, αφού ο Νίκος κέρδιζε τα πάντα με τον τρόπο που και ο περήφανος Ελληνισμός το έκανε: Mε τον ιδρώτα του. Ε, πέρασαν μερικές δεκαετίες και ο ιδρώτας έγινε λίγο passé γιατί κιτρινίζει και τα ρούχα. Μέσω της αναπόφευκτης δαρβινικής εξέλιξης γεννήθηκε ένας νέο ον, βαριεστημένο, με αμφίβολο γούστο και προικισμένο με ένστικτο για εύκολο κέρδος: Homo Lamogius. Ο Κώστας Τσάκωνας είναι ακριβώς αυτό, η onscreen έκφραση του λαμόγιου- του καλόβολου όμως λαμόγιου. Που ναι μεν κάνει χάλια τη δουλειά του, γκρινιάζει, βρίζει, τεμπελιάζει αλλά ξεκινάει με κάθε καλή διάθεση. Που απαντάει σε κάθε κάλεσμα αλλά μέσα στο ξένο σπίτι μετατρέπεται σε δυνάστη, τα λεφτά που ζητάει είναι πάντα «ακατέβατα» και έχει μόνο απαιτήσεις από τους πελάτες και όχι υποχρεώσεις απέναντί τους (δεν έχετε και σεις την αίσθηση ότι κάποιοι υπάλληλοι σας κάνουν χάρη που σας εξυπηρετούν; Για το ίδιο πράμα μιλάμε). Άλλο αν είναι ικανός να μετατρέψει ένα ψυγείο σε πλυντήριο. Άλλο αν είναι ανελέητος εργοδότης που κατά βάθος συμπαθεί τον βοηθό του αλλά δεν παύει να επαναλαμβάνει «μου χεις φάει τη ζωή» και «έναν άχρηστο έχω πάρει, έναν ηλίθιο» με φάπες για συνοδευτικό. Φυλακισμένος σε ένα γάμο που έχει γίνει 100% ανία (χωρίς συντηρητικά), γκομενάκιας, καλοπερασάκιας, ο μάστρο-Τρύφωνας η ο μάστρο-Γιάννης είναι ο πανούργος Καραγκιόζης (με την καλή έννοια), ο Ναστρεδίν Χότζας που χωρίς να κάνει απολύτως τίποτα θα βρεθεί με ένα, πέντε ή τριάντα χιλιάρικα στην τσέπη και θα πάει να αράξει στο γρασίδι για έναν γρήγορο ύπνο. Να ποιος είναι ο Κώστας Τσάκωνας των δύο αυτών αριστουργημάτων.

Ένας Έλλην Λαϊκός Ήρωας.


Kλασσική Περίπτωση Βλάβης (1987)

Από εδώ αρχίζουν όλα. Και η αρχή δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη. Η ταινία ξεκινάει με μια dream sequence μεγαλείου, με τον Τσάκωνα –businessman να απολαμβάνει σαμπάνιες, μανικιούρ και γυναικεία χάδια. Όπως πάντα, ο μεγαλύτερος εχθρός του ονείρου είναι η πραγματικότητα, και όταν αυτή εμφανίζεται με τη μορφή της Βέτας - Stonehenge- Μπετίνη, η σύγκρουση είναι θανατηφόρα. Η σύζυγος ξυπνάει άγρια τον Τσάκωνα με φωνή που έχει προέλθει από τη μίξη καραμούζας και Regan του Εξορκιστή λέγοντάς του να σηκωθεί και να πάει να δουλέψει. Η απάντηση του Τσάκωνα (ή αλλιώς μαστρο-Γιάννη) μας ξεσηκώνει, αφού δεν φοβάται το σαφές mismatch και απαντάει στα ίσα: «Θα σκάσεις μωρή πλατφόρμα πρωί πρωί; Tι με προσγειώνεις ανώμαλα στην πραγματικότητα;……Χέσε μας και άσε μας να κοιμηθούμε σαν άνθρωποι!». Η Μπετίνη περνάει στην χειροδικία και απαντάει με έναν καταιγισμό σφαλιάρας στο άμοιρο (και ακάλυπτο) κρανίο του Τσάκωνα που την προειδοποιεί να μην του ξαναχτυπήσει την καράφλα γιατί «μου την έχεις κάνει εμαγιέ στη σφαλιάρα». Το σενάριο μας έχει ήδη κερδίσει όχι μόνο λόγω της ευφυΐας του αλλά και γιατί μέσα σε λίγα μόνο πλάνα έχουμε συμπαθήσει τον πρωταγωνιστή μας που έχει να πολεμήσει μεγαλύτερες (και βαρύτερες) από αυτόν δυνάμεις.

Όπως κάθε σούπερ ήρωας, και ο μάστρο Γιάννης έχει sidekick, το οποίο εμφανίζεται με την μορφή του Τάσου Κωστή, ακούραστος δέκτης σφαλιάρας, λεκτικών επιθέσεων, απειλών και με τον επιπλέον ρόλο crash test dummy για κάθε είδους επικίνδυνη επισκευή (ο Τσάκωνας τον χρησιμοποιεί μέχρι και για να δει αν περνάει ρεύμα από κάποια καλώδια, λέγοντάς του να τα πιάσει).

Η ζωή του μαστρο Γιάννη κινείται στον άξονα μαγαζί-ταβέρνα-καφετέρια -καμια δουλίτσα, με έμφαση στους δύο μεσαίους σταθμούς. Ζει με βερεσέ (και κερνάει κιόλας, πάντα βερεσέ) αρνείται να υποταχθεί στα συμφέροντα των πολυεθνικών (οι μαφιόζοι-εκπρόσωποι της Μερεμέτ Service θέλουν να τον εντάξουν στο δυναμικό της εταιρίας αλλά αυτός δεν θέλει ούτε να το ακούσει) και αν είχε ζήσει 2500 χρόνια πριν θα ήταν ένας από τους μεγαλύτερους φιλόσοφους αφού η έμφυτη τάση του για ρέμβασμα θα τον είχε κάνει να λύσει όλα τα μυστήρια του σύμπαντος (και σήμερα στο wikipedia θα υπήρχε λήμμα «Tsakonism»).

Η πρώτη του επισκευή είναι ένα πλυντήριο, στο σπίτι της Μάγδας Τσαγγάνη. Ο Κλουζώ την επισκευών φτάνει με κακή διάθεση, ΔΕΝ βρίσκει έτοιμους καφέδες («έπρεπε να είναι ΗΔΗ ΕΤΟΙΜΟΙ ΚΑΙ ΝΑΣ ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ»), ΔΕΝ βρίσκει τσιγάρα («πέσαμε σε υποανάπτυκτους εργοδότες») και αρνείται να δουλέψει έως ότου ο σύζυγος-ανθρωπάκι της Τσαγγάνη πάει να του αγοράσει τσιγάρα (με δικά του χρήματα). Όταν επιστρέψει, με σημαντική καθυστέρηση («Που πήγες, στην Αριζόνα πήγες να τα φέρεις;») ο δόκτωρ (με στηθοσκόπιο) εξετάζει το πλυντήριο και υπόσχεται μια γρήγορη και ανώδυνη επισκευή –κατά την οποία φυσικά το διαλύει, δικαιολογούμενος πως αυτός ξέρει μονο το σύστημα SECAΜ ενώ το πλυντήριο ήταν PAL… Ξέρουμε ήδη το modus operandi του μάστρο Γιάννη: Δεν θέλει κόσμο στα πόδια του, διαολοστέλνει τους πελάτες τους και έχει μια δικαιολογία για τα πάντα.

Παίζει pacman, τσαμπουκαλεύται στους συμμορίτες της Mερεμέτ (που του υπόσχονται ότι σύντομα η εταιρία τους θα του ρίξει «βόμβα»), περνάει ένα πεπόνι που έχει αγοράσει ο Κωστής για την εν λόγω βόμβα και ανεβαίνει σε ένα δέντρο…τεράστιες στιγμές κινηματογράφου. Στην συνέχεια, τον περιμένει άλλη μια κλασσική περίπτωση βλάβης, αυτή τη φορά ενός θερμοσίφωνα. Η νεαρή σπιτονοικοκυρά (την οποία λιγουρεύεται ο Κωστής) είναι λίγο αφελής αλλά έχει όλη την καλή διάθεση να συνεργαστεί. Αυτή είναι η περιβόητη σκηνή στην οποία ο Κώστας Τσάκωνας γκρεμοτσακίζεται από μια σκάλα και τραυματίζεται πραγματικά. Ούτε stuntman ούτε τίποτα, ο Τσάκωνας δεν είναι σταρ-κότα για να απαιτεί από άλλους να κινδυνεύσουν στην θέση του-θυσιάζεται ο ίδιος για την τέχνη και προστίθεται στο πάνθεον των ηθοποιών με επίπονο blooper reel, δίπλα στον Jackie Chan.

Οι αποτυχημένες επισκευές συνεχίζονται με μια ηλεκτρική σκούπα που τελικά, αντί να ρουφάει τη σκόνη, ξερνοβολάει ότι έχει μαζέψει («Μην ανησυχείς, κλασσική περίπτωση ανάποδης συναρμολόγησης!» φωνάζει) προκαλώντας την οργή της ετοιμοπόλεμης, και επίσης υπέρβαρης ιδιοκτήτριας («ωχ, θα μας μετρήσει τα παΐδια!»). Η επόμενη αποστολή του είναι πιο δύσκολη-και εδώ η ταινία κάνει μια σημαντική κοιλιά: Η κατινίστικη στροφή του σεναρίου, με τον χαρακτήρα μιας απελπισμένης συζύγου (τη κυρία Ντόρα) που θέλει παιδί από κάποιον και βάζει στο στόχαστρο τον Τσάκωνα, σπαταλάει αρκετό χρόνο σε μια ούτως η άλλως μικρή ταινία (72 λεπτά). Θα μπορούσαμε να βλέπαμε τον Μαστρο-Γιάννη σε νέες περιπέτειες αλλά από ότι φαίνεται το φιλμ έπρεπε να πιάσει την απαραίτητη quota σεξοκωμωδία (αν και ήδη ο Τσάκωνας έχει μια εξωσυζυγική περιπέτεια με μια σέξι χήρα). Πάντως, το όλο set piece σώζεται και μόνο από την ακόλουθη σκηνή: Ο Τσάκωνας εξασκείται στο κωπηλατικό μηχάνημα της Ντόρας τραγουδώντας «πότε θα κάνουμε πανιά να κάτσω στο τιμόνι» ενώ ο Κωστής επισκευάζει μπροστά του ένα καλοριφέρ, και αναπόφευκτα τον βομβαρδίζει με αέρια, ωθώντας τον μάστορα να αναφωνήσει «ορίστε, μόλις ζοριστεί λιγάκι έκλασε, να βάλουμε και ρεφρέν στο τραγούδι. Άντε στο διάλο, τιποτένιε». Μια σκηνή που παραδόξως δεν έχω δει σε καμία από τις top 10 λίστες του Empire.

Το φιλμ συνεχίζει στον ίδιο, μέτριο ρυθμό από κει και πέρα, με σύντομα και όχι πολύ επιτυχημένα σκετς εκτός από το τελευταίο, όπου ο Κωστής πέφτει στο φρεάτιο ενός ασανσέρ και ο ανελέητος Τσάκωνας όχι μόνο δεν δείχνει συμπόνοια αλλά προσθέτει «ρε το μαλάκα, σκοτώθηκε και δεν τον έχω και ασφαλισμένο…θα τον προλάβω κάτω να του ρίξω ένα ξύλο…».

Η Kλασσική Περίπτωση Βλάβης, τίτλος που πλέον έχει εδραιωθεί στην ελληνική λαϊκή κουλτούρα αλλά και στο λεξιλόγιο μας (ή καλύτερα «μου») ξεκινάει δυνατά αλλά υποφέρει από την πτώση του ρυθμού στο τελευταίο εικοσάλεπτο. Αυτό δε σημαίνει ότι θα την θάψουμε, αφού όχι μόνο έχει άφθονες μυθικές σκηνές (ο Τσάκωνας παπάς) αλλά και ατάκες που θα ζήσουν εκατό χιλιάδες χρόνια («βρε καλώς τον Χάμφρει Μπόχα….και είδα σκατά στον ύπνο μου και έλεγα ποιον θα δω..»). Μπορεί και εκατονπενήντα.



Μην το υποτιμάτε: Πρόκειται για την ιστορική γέννηση ενός σούπερ ήρωα προσιτού σε κάθε άνθρωπο, σε κάθε σπιτικό, σαν τον Bicycle Repair Man του Michael Palin. Προσγειωμένος, ετοιμόλογος, δεν έχει την απόμακρη ψύχρα του κομπλεξικού Superman, ο οποίος μπορεί να είναι πάντα έτοιμος για δράση αλλά δεν ξέρει να επισκευάσει ένα πλυντήριο.

Ο Doc Τsakonas, ναι.

Ταινία: (10/10)

Την επόμενη εβδομάδα: Η Μεγάλη Απόφραξη.

---

(1024x768)

Κατεβάστε εδώ το επίσημο Wallpaper της στήλης...

---